Абу Ҳурмед Муҳаммад Муҳаммад Муҳаммад Муҳаммад Аҳмад Ғазалӣ
Ал-Ғаззолӣ
Абуҳамед Муҳаммад Бен Муҳаммад Бен Аҳмад Ғазолӣ, (1058-19 декабри 1111), донишманд, файласуф, суханвар, фақеҳ, яке аз бузургтарин тасаввуфи ислом аст, ки дар Эрон ва дар шаҳри Тус биниши ҷаҳонро густариш додааст. Зиндагии ӯ давраҳои хеле гуногун дошт. Шахсияти эътиқоднок ва эътиқоди Ғазолӣ ҳамеша сабаби ақидаҳои зиддунақиз буданд ва дар бораи ӯ нуқтаҳои гуногун мавҷуданд. Назари ӯ боиси тағироти бузурге дар бисёр мусалмонон ҳам дар байни мардуми оддӣ ва ҳам дар байни саводнокон гардид. Ин таъсир чунин буд, ки ҳатто имрӯзҳо дар бораи ӯ ва китобҳояш баҳсҳои зиёде идома доранд. Бисёре аз асарҳои хаттии Ғазолӣ боқӣ мондаанд, ки дар байни онҳо муҳимтарин ва таъсирбахштарин китоби "Таҳофут ал-Фаласифа" (Мулоҳизакории файласуфон) мебошад, ки ӯ ба он муқобил мебарояд фалсафа, эътиқод ва усулҳои фалсафӣ ва «Ииха олум-е-ал-дин» (Эҳёи илмҳои динӣ), ки дар бахши тасаввуф ва одоби навиштан омадаанд. Ғазолӣ ин китобро дар давраи охири ҳаёти худ, ки бо номи "Кимя-е саъдат" (Алхимияи Хушбахтӣ) маъруф аст, сохт. шарқшиносон ва нависандагон, ба монанди Макдоналд, Игназ Голдзихер, Луис Массиньон, Асин Паласиос, Монтгомери Ватт, Морис Буйжес, Мишел Аллард ва Абдурраҳмон Бадавӣ нашрияҳои ӯро таҳқиқ кардаанд; дар китоби "Муаллиф Ал-Ғазолӣ", (Композитсияҳои Ғазолӣ), асари Абдурраҳмони Бадавӣ, ки соли 1960 ба табъ расидааст, 457 ҷилди муҳим ва дигар асарҳои ба Ғазолӣ нисбат додашуда мавҷуданд, ки 72-тои он албатта аз они ӯст. Осори Ғазолиро ба панҷ давраи ҳаёти ӯ тақсим кардан мумкин аст:
1. Асарҳои солҳои таҳсил
2. Онҳое, ки давраи аввали таълим ва баҳсро ба даст овардаанд
3. Онҳое, ки аз ҷудокунӣ ва ташвиш аз ҷомеа мебошанд
4. Бозгашт ба ҷомеа ва давраи дуюми таълим ва баҳсу мунозира
5. Солҳои охир зиндагӣ
Ҷойгоҳи масҷид дар Ғазал дар Табарбонӣ дар Эрон ҷойгир аст.