Конститутсияи Ҷумҳурии Исломии Эрон

Соли 1980 тасдиқ шудааст - Соли 1989 таҷдиди назар карда шудааст

ҚИСМИ СЕЮМ – Ҳуқуқҳои мардум

Моддаи 19

Ахолии Эрон, новобаста аз нажоди этникй ва кабилаашон, аз хукукхои баробар бархурдор аст: ранги пуст, нажод, забон ва хусусиятхои дигар барои имтиёз ё табъиз асос намебошанд.

Моддаи 20

Тибқи меъёрҳои исломӣ, ҳама шаҳрвандони миллат, чӣ мард ва чӣ зан дар назди қонун баробаранд ва аз тамоми ҳуқуқҳои инсонӣ, сиёсӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангӣ истифода мебаранд.

Моддаи 21

Ҳукумат бо риояи меъёрҳои исломӣ вазифадор аст, ки ҳуқуқи занонро дар ҳама соҳаҳо кафолат диҳад ва чораҳои зеринро амалӣ созад: 1. Фароҳам овардани шароити мусоид барои рушди шахсияти зан ва барқарор намудани ҳуқуқҳои онҳо дар соҳаи моддию маънавӣ. 2. Кумак ва дастгирй ба модарон, алалхусус дар давраи хомиладорй ва тарбияи кудакон, хифзи кудакони бе химояи оила. 3. Таъсиси судҳои салоҳиятдор оид ба ҳифзи мавҷудият ва пойдории оила. 4. Ташкили сугуртаи махсус барои занони бева, пиронсолон ва занони бе дастгирии оила. 5. Васоят ва парастории фарзандон ба модароне, ки сазовори он мебошанд, барои хифзи манфиатхои кудакон дар сурати мавчуд набудани васии конуни.

Моддаи 22

Шаъну шараф, ҳаёт, молу мулк, манзил ва меҳнат, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қонун, ҳуқуқҳои дахлнопазир мебошанд.

Моддаи 23

Тафтиши эътиқоди шахсӣ иҷозат дода намешавад ва ҳеҷ кас наметавонад аз рӯи ақидаи онҳо ба ҷавобгарӣ кашида ё тафтиш карда шавад.

Моддаи 24

Озодии матбуот ва озодии баёни андеша тавассути матбуот ба шарте кафолат дода мешавад, ки принсипҳои бунёдии ислом ё ҳуқуқи ҷомеа поймол нашаванд. Тафсилотро қонуни минбаъда муайян мекунад.

Моддаи 25

Боздошт ва назорати мукотиба, сабти гуфтугӯҳои телефонӣ, инчунин бо мақсади ошкор сохтани мундариҷаи онҳо, боздоштани паёмҳои телеграфӣ ё телексӣ ва ифшои мундариҷаи онҳо, сензура, нарасонидан ё нарасонидани алоқа, гӯш кардани ғайриқонунӣ , ҷосусӣ ва ҳама гуна намуди назорат манъ аст, ба истиснои ҳолатҳое, ки қонун бевосита пешбинӣ кардааст.

Моддаи 26

Таъсиси ҳизбу иттиҳодияҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои касбӣ, иттиҳодияҳои динии исломӣ ё дигар ақаллиятҳои динии эътирофшуда озод аст, ба шарте ки ин ҳизбҳо ва иттиҳодияҳо истиқлолият, озодӣ, истиқлолият ва ваҳдати миллии кишварро поймол накунанд ё таҳқир накунанд, меъёрҳои дини ислом ва асосҳои Ҷумҳурии Исломӣ. Ҳеҷ касро манъ кардан ё маҷбур кардан мумкин нест, ки ба чунин иттиҳодияҳо шомил шавад.

Моддаи 27

Мулоқоту роҳпаймоиҳое, ки ҳар касе ташкил мекунад, ба шарте озод аст, ба шарте, ки онҳо осоишта ва бидуни силоҳ бошанд ва ба меъёрҳои исломӣ мухолифат накунанд.

Моддаи 28

Ҳар як марду зан, ҳақ дорад, ки касберо, ки дилаш мехоҳад, интихоб кунад, ба шарте, ки интихоб мухолифи ислом ва манфиатҳои ҷамъиятӣ набошад ва ҳуқуқи дигаронро нақз накунад. Ҳукумат вазифадор аст, ки эҳтиёҷоти ҷомеаро ба касбҳои гуногун тавассути фароҳам овардани имкониятҳои баробар ва имкониятҳои баробари шуғл барои ҳамаи шахсони алоҳида дар соҳаҳои гуногуни фаъолият дастгирӣ намояд.

Моддаи 29

Њуќуќи њар кас метавонад аз кўмаки иљтимої дар шакли суѓурта ё шаклњои дигар дар њолатњои ќатъ гардидани кор, гум кардани кор, бекорї, пирї ва маъюбї, набудани дастгирии оила, осеб дидан, садама, эњтиёљоти нигодубини ва ёрии тиббй. Давлат бо истифода аз муќаррароти ќонун ва истифодаи маблаѓњое, ки аз даромадњои умумї ва пардохтњои шањрвандон ба даст меояд, вазифадор аст, ки барои њар як шањрванди кишвар хизматрасонии маишї ва дастгирии молиявии дар боло зикршударо таъмин намояд.

Моддаи 30

Давлат вазифадор аст, ки то хатми мактаби миё-на тамоми ахолиро бо воситахои тахсил бепул таъмин намояд, дар доираи имкониятхои мамлакат бо воситахои маълумоти олй бепул таъмин намояд.

Моддаи 31

Бархурдор шудан аз манзиле, ки ба ниёзҳои худ мувофиқ аст, ҳаққи ҳар фард ва ҳар хонаводаи эронӣ аст. Хукумат вазифадор аст, ки ба таври конкретй татбик намудани ин принципро таъмин намуда, ба одамони хеле эхтиёчманд, махсусан дехконону коргарон афзалият дихад.

Моддаи 32

Ҳеҷ касро ба ҳабс гирифтан мумкин нест, магар тибқи қонун ва бо усулҳои муқарраршуда. Дар сурати ба ҳабс гирифтан моҳият ва сабабҳои айбнома бояд фавран ба айбдоршаванда хаттӣ расонида шавад; дар мўњлати на камтар аз бисту чор соат њуљљатњои пешакї бояд ба маќомоти салоњиятдори адлия супорида шаванд ва муњокимаи судї њарчи зудтар оѓоз карда шавад. Вайрон кардани ин принцип мувофики конун чазо дода мешавад.

Моддаи 33

Хеч касро аз махалли истикоматаш бадарга кардан ё ба истикомат кардан дар махалли интихобкардааш манъ кардан ё ба истикомат дар махали муайян мачбур кардан мумкин нест, ба истиснои холатхои пешбининамудаи конун.

Моддаи 34

Ҳуқуқи ҷустуҷӯи адолатро ҳар як шахс истифода мебарад. Хар як шахе хукук дорад ба органхои судй бо мурочиат ба судхои салохиятдор мурочиат намояд: хамаи гражданинхои миллат хукук доранд ба ин судхо шикоят кунанд; аз руи хар як кори алохида аз руи конун ба судхои салохиятдор мурочиат кардани касе монеъ шудан мумкин нест.

Моддаи 35

Дар ҳама судҳои судӣ ҳар яке аз тарафҳои мухолиф ҳуқуқ дорад намояндаи қонунии худро интихоб кунад. Агар шароити иқтисодии ҳизб барои интихоби адвокати боэътимод имкон надиҳад, ҳимояи ҳуқуқӣ дар ҳар сурат бояд аз ҷониби адвокати аз ҷониби суд таъиншуда кафолат дода шавад.

Моддаи 36

Баровардани ҳукм ва иҷрои он метавонад танҳо аз ҷониби судҳои салоҳиятдор ва тибқи қонун сурат гирад.

Моддаи 37

Қонун бегуноҳро пешбинӣ мекунад. Ҳеҷ кас наметавонад дар назди қонун гунаҳкор дониста шавад, магар ин ки гуноҳаш дар суди салоҳиятдор исбот нагардад.

Моддаи 38

Додани ҳама гуна шиканҷаи ҷисмонӣ ё равонӣ бо мақсади ба даст овардани эътироф ё маълумот манъ аст. Маҷбур кардани шахс ба пешниҳоди далелҳои айбдоркунанда, эътироф кардан ё қасам ёд кардан комилан манъ аст. Далелҳо, эътироф ва савгандҳое, ки дар боло зикр шудаанд, комилан эътибор надоранд. Ҳар як вайрон кардани ин принсип тибқи қонун ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.

Моддаи 39

Дар ҳама гуна шакл поймол кардани шаъну шарафи шахсе, ки ба ҳабс, ҳабс ё бадарга карда шудааст, манъ аст. Риоя накардани ин принцип мувофики конун чазо дода мешавад.

Моддаи 40

Ба ҳеҷ кас иҷозат дода намешавад, ки ҳангоми амалӣ намудани ҳуқуқҳои худ ба дигарон зарар расонад ё ба манфиатҳои ҷомеа зарар расонад.

Моддаи 41

Ҳуқуқ ба шаҳрвандии Эрон ҳаққи мутлақи тамоми эрониён аст. Ҳукумат наметавонад ҳеҷ як шаҳрванди Эронро аз ин ҳуқуқ маҳрум созад, ба истиснои ҳолатҳое, ки шаҳрванд дархост кунад ва ё шаҳрвандии кишвари дигарро қабул кунад.

Моддаи 42

Шаҳрвандони хориҷӣ метавонанд дар ҳолатҳо ва усулҳои муқарраркардаи қонун шаҳрвандии Эронро қабул кунанд. Онҳо метавонанд аз ин шаҳрвандӣ маҳрум карда шаванд, агар онҳо шаҳрвандии давлати дигарро қабул кунанд ё худашон дархост кунанд.